3ο εξάμ. – Κριτικές Προσεγγίσεις στη Λογοτεχνία και Δημιουργική Γραφή

Μονάδες ECTS: 12

Διδάσκων: Τσιλιμένη Τασούλα, Σηφάκη Ευγενία

 

1.ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Β6-Χ

ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Γ

ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις, Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το σύνολο των πιστωτικών μονάδων

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 3

ECTS 12

Οι διδακτικές δραστηριότητές περιλαμβάνουν τη διδασκαλία της ενότητας μια φορά την εβδομάδα

ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Υποχρεωτικό, ειδικού υποβάθρου

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ:Όχι

ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ: Ελληνική

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS Όχι

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

(URL) https://eclass.uth.gr/modules/auth/courses.php

 

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος.

Συμβουλευτείτε το Παράρτημα Α

Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης

Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης και το Παράρτημα Β

Περιληπτικός Οδηγός συγγραφής Μαθησιακών Αποτελεσμάτων

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα:

α) έχει αποκτήσει το θεωρητικό υπόβαθρο στις αναγνωστικές δεξιότητες της λογοτεχνίας

β) έχει αποκτήσει το πρακτικό υπόβαθρο στις συγγραφικές δεξιότητες της λογοτεχνίας

γ) έχει εξοικειωθεί με τεχνικές/στρατηγικές στη βιωματική διδασκαλία της λογοτεχνίας

δ) έχει ενισχύσει τη δημιουργικότητά του

 

Γενικές Ικανότητες

Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές αποσκοπεί το μάθημα

• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας Ανάπτυξη ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Ενεργητική ακρόαση
• Αίσθηση του χιούμορ
• Επίλυση προβλημάτων
• Διαχείριση χρόνου

 

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η πρακτική και εργαστηριακή πλευρά της Δημιουργικής Γραφής συναρτάται με μία σοβαρή εξέταση της τέχνης και τεχνικής της γραφής, η οποία συμπεριλαμβάνει τη μελέτη και την ερμηνεία ποικίλων λογοτεχνικών κειμένων, της δομής και της γλώσσας τους, με εργαλείο θεωρίες της λογοτεχνίας, όπως είναι η σημειωτική, η αφηγηματολογία, οι θεωρίες ανάγνωσης, η φεμινιστική πολιτισμική κριτική, κ.ά. Μελετώνται λογοτεχνικά κείμενα που εκπροσωπούν διαφορετικά λογοτεχνικά είδη, συμπεριλαμβανομένων και ειδών της παιδικής λογοτεχνίας.

Το μάθημα εστιάζει ειδικότερα στη δημιουργική ανάγνωση και γραφή του παιδικού βιβλίου, από την ιδέα, τη σύλληψη, την έμπνευση, στη συγγραφή. Στόχοι του είναι να αναπτύξει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες την ικανότητα της αποτίμησης και αξιολόγησης των λογοτεχνικών κειμένων, ενώ παράλληλα να τους προσφέρει πρόσβαση σε ιδέες, νέες προσεγγίσεις και τεχνικές ως προς τον τρόπο της λογοτεχνικής γραφής. Έτσι θα αναπτύξουν τις δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να πειραματιστούν με τη συγγραφή οι ίδιοι, αλλά και, κυρίως, θα μπορέσουν να ενεργοποιήσουν με τη σειρά τους, τη δημιουργικότητα των δικών τους μαθητών.

Ενδεικτικές θεματικές ενότητες:

• Λογοτεχνία και παιδική λογοτεχνία
• Στοιχεία σημειωτικής
• Στοιχεία αφηγηματολογίας. Η ρηματική αφήγηση και η αφήγηση της εικόνας
• Η θεωρία λογοτεχνίας ως πολιτισμική κριτική
• Διακειμενικότητα
• Η έννοια και η κατασκευή του λογοτεχνικού ήρωα/χαρακτήρα. Το φύλο του λογοτεχνικού χαρακτήρα
• Θεωρίες ανάγνωσης, αισθητικής ανταπόκρισης και πρόσληψης της λογοτεχνίας.
• Το μεταμοντέρνο παιδικό βιβλίο
• Τεχνικές συγγραφής μικροαφήγησης και κειμένων βραχείας φόρμας
• Διδασκαλία της λογοτεχνίας και δημ. Γραφή (αναλυτικά προγράμματα)
• Τυποεκδοτικά χαρακτηριστικά εικονογραφημένου βιβλίου. Από το χειρόγραφο στον εκδότη

 

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

Πρόσωπο με πρόσωπο

 

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

 

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας.

Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική δημιουργία, κ.λπ.

Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη καθοδηγούμενης μελέτης σύμφωνα με τις αρχές του ECTS

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις

6 ώρες μελέτης

Σεμινάρια για μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας

7 ώρες μελέτης

Βιωματικά σεμινάρια δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής

13 ώρες μελέτης

Μελέτη βιβλιογραφίας κατ’ οίκον ως προετοιμασία για τις διαλέξεις και τα σεμινάρια

130 ώρες μελέτης

Συγγραφή δύο εργασιών κατ΄οίκον

140 ώρες μελέτης

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης

Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή Συμπερασματική, Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση, Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες

Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και εάν και που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές.

Γλώσσα αξιολόγησης η ελληνική.

Η αξιολόγηση είναι συμπερασματική και βασίζεται σε δύο γραπτές εργασίας που εκπονούν οι φοιτήτριες/τές:

Μία θεωρητική (ανάπτυξη δοκιμίου που συμπεριλαμβάνει αναλυτική παρουσίαση μίας θεωρίας λογοτεχνίας και κριτική ανάλυση μυθιστορήματος με μεθοδολογικό εργαλείο τη συγκεκριμένη θεωρία). (50% του βαθμού)

Μία εργασία δημιουργικής παραγωγής λογοτεχνικού κειμένου (διηγήματος). (50% του βαθμού).

 

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

– Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόφωνη

Abrams, M.H. (2012). Λεξικό Λογοτεχνικών όρων. Θεωρία, Ιστορία, Κριτική Λογοτεχνίας. Μτφρ. Γιάννα Δεληβοριά & Σοφία Χατζηιωαννίδου. Εκδόσεις Πατάκη.

Αγγελική Α. Γιαννικοπούλου (2008). Το σύγχρονο εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο, Εκδόσεις Κυριάκος Παπαδόπουλος, Αθήνα

Culler, J. (2013). Λογοτεχνική θεωρία. Μια συνοπτική εισαγωγή. Μτφρ. Καίτη Διαμαντάκου. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

Gérard G. (2018). Παλίμψηστα. Η λογοτεχνία δευτέρου βαθμού. Μτφρ. Βασίλης Πατσογιάννης. Επιμ. Μ. Στεφανοπούλου & Λ. Τσιριμώκου. Αθήνα: ΜΙΕΤ.

Holub, R. C. (2004). Θεωρία της πρόσληψης : Μια κριτική εισαγωγή. Μετάφραση Κωνσταντίνα

Τσακοπούλου. Αθήνα : Μεταίχμιο.

King, S. (2006). Περί συγγραφής. Αθήνα: BELL.

Norton, D. E. (2006). Μέσα από τα μάτια ενός παιδιού.

Εισαγωγή στην παιδική λογοτεχνία. Επίκεντρο.

Stanzel, Fr. (1999). Θεωρία της αφήγησης. Μτφ. Χρυσομάλλη-Henrich, Κ., Θεσσαλονίκη: University Studio Press.

Γρόσδος, Σ. (2014). Δημιουργικότητα και Δημιουργική Γραφή στην Εκπαίδευση: από το παιδί γραμματέα στο παιδί δημιουργό κειμένων. Στρατηγικές δημιουργικής γραφής. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Κανατσούλη, Μ.(2018). Εισαγωγή στη θεωρία και κριτική της παιδικής λογοτεχνίας. Θεσσαλονίκη:University Studio Press. Σελ. 43-56και 71-108 και 159-190.

Καρακίτσιος, Α. (2016). Περί Παιδικής Λογοτεχνίας. Θεσσαλονίκη: Ζυγός.Καρακίτσιος, Α. (2010). Σύγχρονη μικροαφήγηση. Θεσσαλονίκη: Ζυγός. Σελ. 96-117.

Καρακίτσιος, Α. (2013). Διδασκαλία της λογοτεχνίας και δημιουργική γραφή. Θεσσαλονίκη: Ζυγός.

Κεφάλας, Η. (2009).Το χαμένο ποίημα. Αθήνα! Λογείον

Κιοσσές, Σ. (2018). Εισαγωγή στη δημιουργική ανάγνωση και γραφή του πεζού λόγου. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική. Σελ.15-36 και 190-238 και 284-295.

Νodelman, P. (2009). Λέξεις για εικόνες : Η αφηγηματική τέχνη του παιδικού εικονογραφημένου βιβλίου. Mτφ. Π. Πανάου. Επιμέλεια Τασούλα Τσιλιμένη. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εκδόσεις Πατάκη. Σελ.165-288.

Νικολαΐδου, Σ. (2009). Λογοτεχνία και Νέες Τεχνολογίες. Κέδρος.

Οικονομίδου, Σ. (2016). Το παιδί πίσω απ’ τις λέξεις : Ο εννοούμενος αναγνώστης των παιδικών βιβλίων. Αθήνα : Gutenberg. Σελ. 15-47.

Παπαντωνάκης, Γ. & Κωτόπουλος, Τ. (2011). Σκηνικό Χαρακτήρες Πλοκή. Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό κείμενο. Αθήνα: Εκδοτικός Όμιλος Ίων.

Περιοδικό Νέα Εστία, Αφιέρωμα: Η μικρή και η μεγάλη φόρμα στη λογοτεχνία. τχ. 1874, τομ. 181. Σεπτέμβριος

2017, σελ. 523-531 και 552-561.

Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Λ.(2002). Το μικρόβιο της ευεξίας. Αθήνα: Πατάκης.

Σουλιώτης, Μ.(2012) Δημιουργική Γραφή. Οδηγίες Πλεύσεως. Διαθέσιμο στο Υπουργείο Παιδείας και

Πολιτισμού Κύπρου. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου. https://www.openbook.gr/dimiourgiki- grafi/

Τσιλιμένη, Τ. (2011). Αφήγηση και εκπαίδευση: Εισαγωγή στην τέχνη της αφήγησης: Άρθρα και μελετήματα. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Τσιλιμένη, Τ. & Πανάου, Π. (2011). Ο (εννοούμενος) αναγνώστης-παιδί του μεταφρασμένου παιδικού βιβλίου. Απηλιώτης.

(http://www.apiliotis.gr/ArticlesList.aspx?C=367&A=379)

Τσιλιμένη, Τ. & Παπαρούση, Μ. (2010). Η Τέχνη της μυθοπλασίας και της δημιουργικής γραφής. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο Σελ. 89-124.

 

Αγγλόφωνη

Brody Jes. (2018). Save the cat! Writes a novel. California, New York: Ten Speed Press.

Clementine Beauvais (2015). What’s in “the gap”? A glance down the central concept of picturebook theory. Barnelitterært Forskningstidsskrift, 6:1.

Graham A. (2011). Intertextuality. Routledge

Graham, J. (2000). Creativity and Children’s Books. Reading. Oxford: Blackwell.

Iser, Wolfgang (1978). The Act of Reading: A Theory of Aesthetic Response. Johns Hopkins U.P.

Kaufman, J. C. & Sternberg R. J. (Επιμ) (2010). The Cambridge Handbook of Creativity. Cambridge:

Cambridge University Press.

Nicolajeva, M. (2010). Literacy, competence and meaning-making: a human sciences approach. Cambridge Journal of Education, 40/2.

Rosenblatt, L. (1978/1994). The Reader, The Text, The Poem. Southern Illinois University.

Seelinger Trites, R. (1994). Manifold Narratives: Metafiction and Ideology in Picture Books. Children’s Literature in Education, 25/4.