3ο εξάμ. – Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης και πολιτισμός: Σύγχρονες κριτικές θεωρήσεις

Μονάδες ECTS: 12

Διδάσκων: Νικονάνου Νίκη

 

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Β5-Χ

ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Γ

ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 3

ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 12

Οι διδακτικές δραστηριότητές περιλαμβάνουν τη διδασκαλία της ενότητας μια φορά την εβδομάδα

ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Υποχρεωτικό

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ:ΟΧΙ

ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ:Ελληνική

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS ΟΧΙ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL)

https://eclass.uth.gr/courses/ECE_P_105/

 

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος.

Συμβουλευτείτε το Παράρτημα Α

Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης

Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης και το Παράρτημα Β

Περιληπτικός Οδηγός συγγραφής Μαθησιακών Αποτελεσμάτων

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές / τριες θα είναι σε θέση να:

• διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις σχετικά με:
• θέματα καλλιτεχνικής εκπαίδευσης (μουσική, θέατρο, εικαστικά)
• κριτικές θεωρήσεις στη δημιουργικότητα
• θεσμικής κριτικής πολιτιστικών οργανισμών
• κριτικής πολιτισμικής διαμεσολάβησης
• μουσειοπαιδαγωγικής, μουσειολογίας και πολιτισμικής εκπαίδευσης
• κατέχουν εξειδικευμένες δεξιότητες:
• για την κριτική προσέγγιση και συζήτηση ζητημάτων καλλιτεχνικής και μουσειακής εκπαίδευσης
• συνεργασίας και επικοινωνίας με ομάδες και άτομα από διαφορετικά πεδία εξειδίκευσης

να αποκτήσουν ικανότητες:

• ανάπτυξης και έκφρασης ιδεών και στοχασμών σχετικών με θέματα αιχμής στον χώρο του πολιτισμού και της εκπαίδευσης.
• εφαρμογής καινοτόμων καλλιτεχνικών πρακτικών στην εκπαιδευτική πράξη
• αξιολόγησης εφαρμογών και εργαλείων πολιτισμικής διαμεσολάβησης για διαφορετικές ομάδες (ενήλικες, παιδιά, οικογένειες)

Γενικές Ικανότητες

Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές αποσκοπεί το μάθημα

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Επίλυση προβλημάτων με συνδυασμό γνώσεων από διαφορετικά επιστημονικά πεδία
• Ανάπτυξη επιχειρημάτων σε συζητήσεις και παρουσιάσεις
• Συμμετοχή σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων
• Συνεργασία σε ομάδες
• Αυτόνομη εργασία
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

 

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Στο μάθημα αυτό επιχειρείται μια διεξοδική διερεύνηση του ρόλου της τέχνης στη διαμόρφωση δημιουργικών πλαισίων μάθησης. Κεντρικό στοιχείο τής προσέγγισής μας είναι η κριτική θεώρηση των όρων ‘τέχνη’, ‘δημιουργικότητα’, και ‘μάθηση’ μέσα από τη μελέτη θεωρητικών προσεγγίσεων και πρακτικών που αναδεικνύουν αλλά και προβληματοποιούν τις πολυεπίπεδες και πολλές φορές τεταμένες μεταξύ τους σχέσεις. Οι βασικοί θεματικοί άξονες-ερωτήματα τα οποία θα μας απασχολήσουν είναι τα εξής:

• Οι αναδυόμενες πολιτικές της δημιουργικότητας στην καλλιτεχνική εκπαίδευση
• Σύγχρονες προσεγγίσεις της σχέσης πολιτιστικών φορέων και εκπαίδευσης
• Πολιτικές της άτυπης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης
• Πολιτικές της «απομάθησης» και καλλιτεχνική εκπαίδευση
• Η καλλιτεχνική δημιουργικότητα στα πλαίσια της ‘επιχειρηματικής στροφής’ στην εκπαίδευση: σχέσεις και αντιφάσεις
• Μουσική παιδαγωγική και σύγχρονη μουσική: Παιδαγωγικές πρακτικές μουσικού αυτοσχεδιασμού και συνεργατικής σύνθεσης
• Μουσειακή εκπαίδευση και πολιτιστικά φαινόμενα: προοπτικές και αντιφάσεις
• Οι μουσικές των παιδιών ως τέχνη – Ανθρωπολογικές και φιλοσοφικές διαστάσεις της κατασκευής της έννοιας της μουσικής των παιδιών και της πρόσληψής της
• Πολιτισμική εμπειρία: κριτικές προσεγγίσεις στην έννοια της συμμετοχής
• Καλλιτεχνική εκπαίδευση και δημοκρατία
• Τέχνη, ιστορία και πόλη: ζητήματα κατασκευής της γνώσης και συμμετοχικές εκπαιδευτικές διαδικασίες
• Πολιτισμός-συμπερίληψη- πολιτιστική δημοκρατία
• Η θεωρία των κοινών: εκπαιδευτικά και πολιτιστικά κοινά

Στα πλαίσια των μαθημάτων γίνονται διαλέξεις αλλά και θεματικές παρουσιάσεις υλικού από φοιτήτριες και φοιτητές. Υπάρχει η πρόβλεψη για την πρόσκληση εισηγητών εγνωσμένου κύρους των οποίων τα επιστημονικά ενδιαφέροντα σχετίζονται με τις θεματικές του μαθήματος.

To μάθημα δομείται στη βάση των παρακάτω θεματικών αξόνων:

Ι. Παιδεία, Τέχνες και Δημοκρατία – Πολιτικές του αισθητικού

ΙΙ. Κριτικές θεωρήσεις σύγχρονων εργαλειοποιήσεων της καλλιτεχνικής δημιουργικότητας

ΙΙΙ. Πολιτιστικοί φορείς και Θεσμική Κριτική.

ΙV. Ανοίγματα: ριζοσπαστικές εκπαιδευτικές/καλλιτεχνικές πράξεις/θεωρήσεις

 

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

Δια ζώσης διδασκαλία

 

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

Στη διδασκαλία, σε διαλέξεις προσκεκλημένων ομιλητών, e-class, επικοινωνία με φοιτητές.

 

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας.

Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική δημιουργία, κ.λπ.

Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη καθοδηγούμενης μελέτης σύμφωνα με τις αρχές του ECTS

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Προετοιμασία για παρακολούθηση διαλέξεων

20 ώρες μελέτης

Καλλιτεχνικά Εργαστήρια

10 ώρες μελέτης

Εκπαιδευτικές επισκέψεις

20 ώρες μελέτης

Μελέτη βιβλιογραφίας

90 ώρες μελέτης

Συγγραφή τελικής εργασίας

140 ώρες μελέτης

Οργάνωση παρουσιάσεων εργασιών

20 ώρες μελέτης

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης

Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή Συμπερασματική, Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση, Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες

Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και εάν και που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές.

Η αξιολόγηση γίνεται στην ελληνική γλώσσα μέσα από την υλοποίηση μίας τελικής εργασίας (70%) καθώς και ενδιάμεσων μικρών συμμετοχικών ασκήσεων (30%) πάνω στα θεματικά πεδία του σεμιναρίου. Συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια του εξαμήνου οι φοιτητές/τριες μελετούν και παρουσιάζουν επιλεγμένα άρθρα από σχετική βιβλιογραφία, συμμετέχουν σε επιτόπιες εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε χώρους πολιτισμού και σε βιωματικά εργαστήρια για τα οποία καταθέτουν αναφορές συμμετοχής.

Στην τελική εργασία καλούνται να παρουσιάσουν μια βιβλιογραφική έρευνα ή να ερευνήσουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε πολιτιστικούς χώρους ή να σχεδιάσουν πρωτότυπες εκπαιδευτικές δράσεις και παρεμβάσεις.

 

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

– Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Δούκα, Δ., Νικονάνου, Ν.&Τσεβρένη Ι. 2021. Σχεδιάζοντας μαζίμε τα παιδιά: συμμετοχικές πρακτικέςγια τηδημιουργία μιας μουσειοσκευήςγια τα έντομα, στα Πρακτικά 6ου ΠανελλήνιουΣυνεδρίου «Εκπαίδευση και Πολιτισμόςστον 21ο αιώνα». ΕΚΕΔΙΣΥ / ΠαιδαγωγικήΕταιρεία Ελλάδος, Αθήνα, 23-25 Απριλίου 2021, 781-792.

Κανελλόπουλος, Π. & Δ. Στεφάνου, (2016). Ασκήσειςκριτικήςδημιουργικότητας: Ο ελεύθεροςμουσικός αυτοσχεδιασμόςστηνεκπαίδευση – αναστοχασμός πάνωσεένα εργαστήριο. ΠρακτικάτουΣυνεδρίουΤέχνη&Εκπαίδευση: Διδακτικές και παιδαγωγικές προσεγγίσειςστοσχολείοτου 21ου αιώνα. Αθήνα: Ι.Ε.Π.

Κανελλόπουλος, Παναγιώτης& ΔανάηΣτεφάνου,.Μουσική, μουσικήεκπαίδευση και δημοκρατία: άτακτεςσημειώσεις. Η Αυγή, 4 Απριλίου 2016 http://www.avgi.gr/article/10839/6418051/mousike-mousike-ekpaideuse-kai-demokratia-ataktes-semeioseis

Καραμπά Ελπίδα, Ζευκιλή, Δέσποινα, Σταθοπούλου, Γλυκερία. (2019). Η δημιουργικότητα ωςεργαλειακήμεταρρύθμιση ή η Τέχνη θα επιβιώσει, οι καλλιτέχνεςόχι. Αθήνα: Ομπλός.

Κομπατσιάρης, Πάνος. (2013). Η κριτική θεσμών ως αμοιβαίοςμετασχηματισμός. Occupy Art, ακτιβισμός και κρίση. Κριτική και Τέχνη, τ. 5, 64-75.

Κουζέλης, Μάκης. (2014). Φασισμός και Δημοκρατία. Αθήνα: Νήσος.

Mηνιουδάκη, Καλλιόπη. (2013). Από τοθεατή ξανάστον πολίτη. Ανανεώνοντας τηνελπίδα για αποτελεσματικάκριτικές καλλιτεχνικές πρακτικές. Κριτική και Τέχνη, τ. 5, 106- 122.

Μπουμπάρης, Νίκος. (2016). Η φωνήτων πολλών. Στο Π. Πανόπουλος και Ε. Ρίκου (επιμ.), Φωνές(136-151). Αθήνα: Νήσος.

Νικονάνου, Ν., Κανελλόπουλος, Π., Βισέρη, Ε &Μωραϊτοπούλου, Ε., Πειραματικές καλλιτεχνικές πρακτικές και εκπαιδευτικάκοινάσεχώρους πολιτισμού: δημιουργώντας μικρέςρωγμές, στα Πρακτικάτου 5ου ΠανελληνίουΣυνεδρίουΚοινωνιολογίας τηςΕκπαίδευσης, Πάτρα 2022 (υπό έκδοση).

Νικονάνου, Ν. Κανελλόπουλος, Π., Μωραϊτοπούλου, Ε. &Βισέρη, Ε. Εκπαιδευτικάκοινάσε πολιτιστικούςοργανισμούς: ανοίγματα και αντιστάσεις, στα Πρακτικά 8ου ΣυνεδρίουτηςΕλληνικήςΚοινωνιολογικήςΕταιρείας/ΕΚΕ, Αθήνα 2022 (υπό έκδοση).

Νικονάνου, Ν., ΝάκουΕι. , Κανέλλοπουλος, Π. (επιμ.) 2015. Museumedu 1: Μουσεία και Εκπαίδευση- Θεωρία και Πράξη. Μουσική, Χορός, Μαθηματικά (Ειδικότεύχος), On line: http://museumedulab.ece.uth.gr/main/el/node/343

Νικονάνου, Νίκη. (επιμ.) Μουσειακήμάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα, ΣύνδεσμοςΑκαδημαϊκώνΒιβλιοθηκών, ΕθνικόΜετσόβιοΠολυτεχνείο, Αθήνα

Στεφάνου, Δανάη. (2016). The unlikely return of the Onerous Deb T: Επανηχήσεις από το παιδικόδωμάτιο. Στο Π. Πανόπουλοςκαι Ε. Ρίκου (επιμ.), Φωνές(176-189). Αθήνα: Νήσος.

Allsup, R. E. (2016). Remixing the Classroom: Toward an Open Philosophy of Music Education. Bloomington: Indiana University Press

Allsup, Randall. E. (2013). The Compositional Turn in Music Education: From closed forms to open texts. In M. Kaschub and J. Smith (eds.), Composing Our Future: Preparing Music Educators to Teach Composition (pp. 57-74). New York: Oxford University Press.

Atkinson , D. (2017).Without Criteria: Art and Learning and the Adventure of Pedagogy. The International Journal of Art & Design Education, 36(2), 141-152.

Atkinson , Dennis. (2012).Contemporary Art and Art in Education: The New, Emancipation and Truth The International Journal of Art & Design Education 31(1), 5-18.

Baldacchino, J. (2013). What creative industries? Instrumentalism, autonomy and the education of artists. International Journal of Education through Art, 9(3), 343–356. doi:10.1386/eta.9.3.343_1.

Baldacchino, J.(2013), ‘Willed forgetfulness: The arts, education and the case for unlearning’, Studies in Philosophy and Education, 32: 4, pp. 415–30.

Baldacchino, John. (2014). Art’s false ‘‘ease’’. Form, meaning and a problematic pedagogy. Studies in Philosophy and Education, 33, 433–450.

Bardy, Marjatta. (2003). Η ευρωπαϊκή φαντασία και η κοινωνική παρουσία της παιδικήςηλικίας. Στο Δ. Μακρυνιώτη (Επιμ.), Κόσμοιτης ΠαιδικήςΗλικίας (σσ. 167-184). Αθήνα: Νήσος.

Bašić, Elly . (1973/1988). O AυτοσχεδιασμόςωςΔημιουργικόMήνυμα [Improvisation as a creative message]. In: Stumme, W. ed. O αυτοσχεδιασμός[Improvisation]. Athens, Greece: Nasos, pp. 56-77.

Biesta, G. (2018). Walking the museum: Art, artists and pedagogy reconsidered. In Christopher Naughton, GertBiesta and David R. Cole (eds.), Art, Artists And Pedagogy: Philosophy and the Arts in Education (pp. 147-156). London: Routledge.

Biesta, Gert. (2011). Learner, student, speaker: Why it matters how we call those we teach. In M. Simons & J. Masschellein (Eds.), Ranciére, public education and the taming of democracy (pp. 31–42). Chichester, West Sussex, UK: Wiley-Blackwell.

Cameron Fiona, 2015. “The Liquid Museum. New Institutional Ontologies for a complex uncertain world”, in The International Handbook of Museum Studies: Museum Theory, ed. A. Witcomb& K. Message, John Willey & Sons, 346-361

Craft,Anna, Teresa Cremin, Penny Hay & James Clack , Ethnography and Education (2013): Creative primary schools: developing and maintaining pedagogy for creativity, Ethnography and Education, DOI: 10.1080/17457823.2013.828474

Darras, Bernard. (2011). Creativity, creative class, smart power, social reproduction and symbolic violence. In J. Sefton-Green, P. Thomson, K. Jones, & L. Bresler (Eds.), The Routledge International Handbook of Creative Learning (pp. 90–98). London: Routledge.

Fineberg, Jonathan. (1997). The innocent eye: children’s art and the modern artist, Princeton University Press, New Jersey.

Finney, J. (2011b). John Paynter, music education and the creativity of coincidence. British Journal of Music Education, 28(1), 11–26.

Finney, John. (2011a). Music Education in England, 1950-2010. London: Ashgate.

Fitzsimons, Peter. (2002) Neoliberalism and education: the autonomous chooser, Radical Pedagogy, 4, available at: http://radicalpedagogy.icaap.org/content/issue4_2/04_fitzsimons.html Accessed 08/02/2009.

Fraser, Andrea. (1991). Museum Highlights: A Gallery Talk. October, 57, 104.

Garoian, Charles, R. (2013). The prosthetic pedagogy of the ignorant schoolmaster. Στο C. R. Garoian, The prosthetic pedagogy of art: Embodied research and practice (pp. 41-55).. New York: SUNY Press.

Gielen, P. (2013). Artistic praxis and the neoliberalization of the educational space. The Journal of Aesthetic Education, 47(1), 58–71

Gielen, P. (2018). Playing with the Rules of Play: The Spirit of the Avant-Garde in Arts Education. The Journal of Aesthetic Education, 52(4), 69-82.

Hope, Alice (2018). Young Children as Curators. The International Journal of Art & Design Education, 37(1), 31-40.

Jacobs, Ruben. (2016). Everyone is an artist: On authenticity, the position of the artist, and the creative inductries. Rotterdam: V2_Publishing.

Jones, Ken (2011). Capitalism, creativity and learning: Some chapters in a relationship. In J. Sefton-Green, P. Thomson, K. Jones, & L. Bresler (Eds.), The Routledge international handbook of creative learning (pp. 15–26). London: Routledge.

Kalin, N. M. (2018). The Neoliberalization of creativity education: Democratizing, destructing and decreating. Cham, Switzerland. Palgrave.

Kalin, Nadine. M. (2016). We’re All Creatives Now: Democratized Creativity and Education. Journal of the Canadian Association for Curriculum Studies (JCACS), 13(2), 32-44.

Kanellopoulos, P. Α. ,Nakou, I. (2015). Experimenting with sound, playing with culture: Collaborative composing as a means for creative engagement with the museum world. MuseumEdu: Εκπαίδευση και έρευνα σε πολιτισμικά περιβάλλοντα / Education and research in cultural environments, 1, pp. 135-160. Available at: http://museumedulab.ece.uth.gr/main/en/node/343

Kanellopoulos, P. Α. ,Stefanou, D. (2015). Music beyond monuments: Re-imagining creative music engagement in the light of museum-based projects. MuseumEdu: Εκπαίδευση και έρευνα σε πολιτισμικά περιβάλλοντα / Education and research in cultural environments, 1, pp. 37-64. Available at: http://museumedulab.ece.uth.gr/main/en/node/343

Kanellopoulos, P. Α. (2016). Problematizing (musical) Knowledge – Power relationships: a Rancièrian provocation for music education. Philosophy of Music Education Review, 24(1), 24-44.

Kanellopoulos, P. A. (2015). Musical creativity and ‘the police’: Troubling core music education certainties. Στο Cathy Benedict, Patrick Schmidt, Gary Spruce, and Paul Woodford (Επιμ.) The Oxford Handbook of Social Justice in Music Education (318-339). Oxford: Oxford University Press.

Kanellopoulos, P. A. (2020). Cage(d): Children, creativity and ‘the contemporary’ in music education — a sociological view. In R. W. Wright, G. Johansen, P. A. Kanellopoulos& P. Schmidt (eds.), The Routledge Handbook of the Sociology of Music Education. New York: Routledge.

Kindlt, Maj. 2017. “When and How Do We Participate? On participation from a Musicological and Cultural-Political Perspective.” Arken Bulletin vol. 7.http://www.arken.dk/wp-content/uploads/2017/04/when-and-how-do-we-participate_-by-maj-klindt_bulletin-2017-1.pdf

Kolsteeg, Johan. (2013). Situated cultural entrepreneurship. Artivate: A Journal of Entrepreneurship in the ArtsVolue 2, Summerhttp://artivate.org pp. 3-13.

Kreps, C. (2013) ‘Participation, Museums, and Civic Engagement,’ in Nicholls, A., Pereira, M. &Sani, M. (ed) New Trends in Museums of the 21st century, The Learning Museum Network Project, 85–101. http://online.ibc.regione.emilia-romagna.it/I/libri/pdf/LEM7th-report-ne… accessed 20/5/2021

Kundu, Rina.,Kalin, N. M. (2015). Participating in the Neoliberal Art Museum. Studies in Art Education: A Journal of Issues and Research, 57(1), 39-52.

Leeds, Jo A. 1985, ‘Romanticism, the avant-garde, and the early modern innovators in arts education’, Journal of Aesthetic Education, vol. 19. no. 3, pp. 75-88.

Lettau, Paris. (2016) Artist, Non-Artist, Total Artist.

Lewis, George, A Power Stronger Than Itself. The AACM and American Experimental Music, Chicago, The University of Chicago Press, 2008.

Lewis, T. E. (2011). Rethinking the Learning Society: Giorgio Agamben on Studying, Stupidity, and Impotence. Studies in the Philosophy of Education, 30, 585–599.

Lewis, Tyson. E. (2014). Education as Free Use: Giorgio Agamben on Studious Play, Toys, and the Inoperative Schoolhouse. Studies in Philosophy and Education, 33(2), pp 201–214.

Malvern, S. B. (1995). Inventing ‘child art’: Franz Cizek and modernism. British Journal of Aesthetics,35(3), 262-272.

Masschelein, J., & Simons, M. (2010). Schools as architecture for newcomers and strangers: The perfect school as public school? Teachers College Record, 112(10), 533–555.

Masschelein, Jan. (2001). The discourse of the learning society and the loss of childhood. Journal of Philosophy of Education, 35(1), 1–20.

Masschellein, J., & Simons, M. (2011). The hatred of public schooling: The school as the mark of democracy. In J. Masschellein& M. Simons (Eds.), Rancière, public education and the taming of democracy (pp. 150–165). Chichester, West Sussex, UK: Wiley-Blackwell.

Moersch, C &Sieber, T., (ed.), 2016. Contemporary Curating and Museum Education, Transcript Verlag, Bielefeld.

Mould,Oli. 2018. Against Creativity. London: Verso.

Murray-Schafer. R. (1986). The thinking ear. Toronto: Arcana.

Nikonanou, N. & Misirloglou, Th. 2023. Together we curate: Cultural Participation and Collective Curation, Museum and Society 21 (1), 31-44

Nikonanou, Ν. &Venieri, F. 2017. “Interpreting social issues: Museum theatre’s protential for critical engagement”. Museum & Society. 15 (1): 16-32. On-line: http://www2.le.ac.uk/departments/museumstudies/museumsociety/documents/volumes/nikonanouvenieri

Nikonanou, N., Papavergou, E., Paraskeva, K. (2020) ‘The contribution of participatory projects in promoting the inclusive museum. Are visitors’ artistic creations welcomed in an international exhibition of contemporary art?,’ International Journal of the Inclusive Museum, 13(1): 1-11.

O’Neill, P. & Wilson M. ( eds.), 2010. Curating and the Educational Turn, London: Open Editions / de Appel

Paynter, J. 1972, Hear and now: an introduction to modern music in schools, Universal, London

Paynter, J. 1992, Sound and structure, Cambridge University Press, Cambridge.

Paynter, John & Aston, P 1970, Sound and Silence: classroom projects in creative music, Cambridge University Press, Cambridge.

Peters, Gary. (2018).John Cage and the “Freshening” of Education.The Journal of Aesthetic Education, 52(4), 1-20.

Prévost, E. (1995) No Sound is Innocent: AMM and The Practice of Self-Invention. Meta-Musical Narratives. Essays. Essex: Copula.

Rancière, J. (2012). Ο ΜερισμόςτουΑισθητού: Αισθητική και πολιτική(μτφρ. Θεόδωρος Παραδέλλης). Αθήνα: Εκδόσειςτου 21ου.

Rancière, J. (2015). Ο ΧειραφετημένοςΘεατής. Αθήνα: Εκκρεμές.

Rancière, J. (2008). Η ΠολιτικήτηςΑισθητικής (μτφρ. Βίκυ Ιακώβου). Στο Γ. Σταυρακάκης& Κ. Σταφυλάκης (επιμ.), ΤοΠολιτικόστηΣύγχρονηΤέχνη(σσ. 85-100). Αθήνα: Εκκρεμές.

Raunig, d. (2013). Factories of Knowledge, Industries of Creativity. Los Angeles: Semiotext(e).

Self, G. (1967). New sound in class: a practical approach to the understanding and performing of contemporary music in schools. London: Universal Edition.

Shahjahan, Riyad A. (2015) Being ‘Lazy’ and Slowing Down: Toward decolonizing time, our body, and pedagogy. Educational Philosophy and Theory, 47(5), 488-501.

Sheikh, S. (2013). Γράμμα στη Jane (διερεύνησημιας λειτουργίας). Κριτική και Τέχνη, τ. 5, 92-105.

Siegesmund, R. (2013). Art Education and a Democratic Citizenry The International Journal of Art & Design Education, 32(3), 300-308.

Simon, N. 2010. The Participatory Museum. Santa Cruz, California: Museum 2.0.http://www.participatorymuseum.org/read/

Sitzia, E. (2017). The ignorant art museum: beyond meaning-making International Journal of Lifelong Education, https://doi.org/10.1080/02601370.2017.1373710

Sternfeld, N. 2016. “Learning Unlearning”, CuMMA Papers #20, Department of Art Aalto university, Helsinki, 1-11

Sternfeld, N., “Unglamorous Tasks: What Can Education Learn from its Political Traditions,” e-flux journal, no. 14, March 2010, https://www.e-flux.com/journal/14/61302/unglamorous-tasks-what-can-education-learn-from-its-political-traditions/

The Finnish Association for Museum Education Pedaali, KaijaKaitavuori, Nora Sternfeld, and Laura Kokkonen 2013. Its all Mediating: Outlining and Incorporating the Roles of Curating and Education in the Exhibition Context, Cambridge Scholars Publishing,

Tilbury, J. (2008). Cornelius Cardew (1936-1981): A life unfinished. Essex: Copula.

Witcomb, A. & Buckley K., AM, 2013. “Engaging with the future of ‘critical heritage studies’: looking back in order to look forward”, International Journal of Heritage Studies, Vol, 19, No 6, 562-578

Woodford, P. (2018). Music Education in An Age of Virtuality and Post-Truth. New York: Routledge.

Worcman, K., 2016. “We are all Curators: Collaborative Curatorship as a new Museum Experience,,THEMA. La revue des Musées de la civilization, Museums without Curators, 125-130